Super User

Super User

Kết quả nghiên cứu Preview study cho thấy, sự tích lũy hoạt động thể lực trong cả ngày (physical activity - PA) có thể cũng quan trọng như đạt được cường độ vận động thể lực từ trung bình đến cường độ mạnh trong việc cải thiện chuyển hóa tim mạch ở người trưởng thành tiền đái tháo đường.

Nils Swindell, Trường Đại học Swansea, Vương quốc Anh và cộng sự đã đánh giá mối tương quan giữa PA, thời gian tĩnh tại và nguy cơ chuyển hóa tim mạch ở 2,326 người trưởng thành tại 8 quốc gia cso BMI > 25 kg/m2 bị rối loạn glucose máu lúc đói hoặc rối loạn dung nạp glucose (tiền đái tháo đường). Mức độ vận động thể lực và thời gian tĩnh tại được đo trong bảy ngày.

Các nhà nghiên cứu đã nhận thấy mối quan hệ âm tính của cường độ vận động trung bình đến mạnh với chỉ số kháng insulin (HOMA-IR), vòng eo, insulin lúc đói, triglycerid, CRP, huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương. Có sự kết hợp dương tính giữa thời gian tĩnh tại với HOMA-IR, vòng eo, insulin lúc đói, triglycerid, CRP và huyết áp. Sự kết hợp giữa vận động thể lực cả ngày với các yếu tố trên được báo cáo so sánh ngang bằng hoặc lớn hơn so với cường độ vận động từ trung bình đến mạnh.

“ Tổng số tích lũy vận động thể lực cả ngày ít nhất cũng tác động mạnh tới các marker của chuyển hóa tim mạch như tập luyện có cường độ vận động từ trung bình đến mạnh. Điều này cho thấy rằng, sự tích lũy vận động thể lực cả ngày cũng quan trọng như đạt được cường độ tập luyện từ trung bình đến mạnh”. Các tác giả viết.

                                       Theo tạp chí Diabetes Care ngày 20 tháng 11 năm 2017

Các hướng dẫn trên thế giới đều khuyến cáo sự cần thiết cá nhân hóa mục tiêu glucose máu tùy theo tuổi mắc bệnh, tình trạng sức khỏe, biến chứng của bệnh … Vấn đề xác định mục tiêu glucose máu ở bệnh nhân ĐTĐ có tuổi càng trở nên quan trọng vì nguy cơ các biến chứng tim mạch cấp có thể xảy ra bất kỳ lúc nào nguy hiểm đến tính mạng người bệnh, đặc biệt khi bệnh nhân bị hạ đường huyết.

Trong những bài viết trước tôi đã viết về mục tiêu glucose máu cũng như các nghiên cứu mới nhất báo động về tác động của hạ đường huyết gây ra các biến cố tim mạch. Mới đây Hội cựu chiến binh Hoa Kỳ đưa ra khuyến cáo về mục tiêu glucose máu, trong đó chỉ ra các mức kiểm soát glucose máu phù hợp với người có tuổi rất đáng quan tâm, như sau:

  • Xác định mục tiêu HbA1C phải dựa trên sự giảm tuyệt đối nguy cơ biến chứng mạch máu nhỏ một cách có ý nghĩa, mong đợi tuổi thọ, sở thích cá nhân, các yếu tố xã hội để đưa ra quyết định.
  • Xây dựng kế hoạch quản lý glucose máu cá nhân dựa trên cân nhắc tỷ lệ nguy cơ và lợi ích, và sở thích của người bệnh.
  • Đánh giá các đặc điểm của người bệnh như: chủng tộc, dân tộc, bệnh thận mãn tính và các yếu tố ảnh hưởng glucose máu (phương pháp của labo xét nghiệm, tính biến thiên của xét nghiệm…) khi phiên giải kết quả HbA1C, fructosamine và các chỉ số glucose máu khác.
  • Cá nhân hóa mục tiêu glucose máu cần tính đến sở thích cá nhân, có hay không có các biến chứng mạch máu nhỏ, mức độ các bệnh lý khác đi kèm.
  • Mục tiêu HbA1C từ 6,0% - 7,0% (nếu như đạt được một cách an toàn) được khuyến cáo đối với những bệnh nhân mà tuổi thọ mong đợi lớn hơn 10-15 năm và không có hoặc mức độ nhẹ biến chứng mạch máu nhỏ.
  • Ở những bệnh nhân ĐTĐ typ 2, mục tiêu HbA1C từ 7% - 8,5% là phù hợp (nếu đạt được an toàn) đối với hầu hết bệnh nhân mà đã có các biến chứng mạch máu nhỏ, mạch máu lớn, các bệnh lý kèm theo hoặc tuổi thọ mong đợi 5-10 năm.
  • Mục tiêu HbA1C từ 8%-9% được khuyến cáo đối với những bệnh nhân ĐTĐ typ 2 mà tuổi thọ mong đợi < 5 năm, các bệnh lý kèm theo rõ, các biến chứng tiên triển hoặc những khó khăn tự quản lý bệnh tình của mình do tình trạng tâm thần, tàn phế hoặc các yếu tố khác (như sự không an toàn của thực phẩm hoặc thiếu sự hỗ trợ xã hội).
  • Người bệnh nên biết rằng sự biến động của HbA1C là yếu tố nguy cơ kết cục đối với bệnh mạch máu nhỏ và mạch máu lớn.

   Hà Nội, ngày 23 tháng 11 năm 2017

Nghiên cứu người Mỹ trưởng thành cho thấy những người uống 1 ly trà nóng hàng ngày giảm 74% nguy cơ mắc bệnh glaucome mắt so với những người không uống trà.

Những chuyên gia cho rằng có thể không phải do trà mà có thể có yếu tố nào đó ở những người yêu trà làm nguy cơ mắc bệnh của họ giảm đi. Tuy nhiên, kết quả này đã đặt ra vấn đề cần thiết nghiên cứu sâu hơn. Giáo sư chuyên khoa mắt Coleman của Trường đại học California, Los Angeles đã nói: Thật thú vị, chỉ là uống nóng, trà kết hợp làm giảm nguy cơ glaucome mắt.

Trà đã lọc cafein và trà đá không có mối liên quan tới bệnh này, thậm chí cả café. Giáo sư Coleman cho biết rất khó để giải thích tại sao, có thể có cái gì đó liên quan đến lối sống của người uống trà nóng.

Những người có nguy cơ cao bị glaucome bao gồm: người da đen, tiền sử gia đình bị glaucome, cao huyết áp, đái tháo đường và những điều kiện khác mà ảnh hưởng đến tuần hoàn máu.

Đã có một số nghiên cứu gọi ý rằng những người uống nhiều café có nguy cơ bị glaucome cao hơn. Nghiên cứu khác gợi ý rằng cafein có thể tạm thời làm tăng nhãn áp. Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác không thấy mối liên quan giữa café và glaucome.

Do vậy, nhóm nghiên cứu quyết định tìm hiểu xem liệu có mối liên quan nào giữa bệnh glaucome và không chỉ với café mà còn cả trà và soda – có cafein hoặc không. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng số liệu của một cuộc điều tra quốc gia trong đó các đối tượng được khám mắt và phỏng vấn về dinh dưỡng. Kết quả, trong 1,700 người được nghiên cứu, tỷ lệ bị glaucome là 5%. Kết quả nhóm nghiên cứu của GS. Coleman cho thấy những người uống trà nóng hơn 6 lần trong tuần đã giảm 75% nguy cơ mắc bệnh so với những người không uống trà. Một số yếu tố khác cũng được tính đến như: tuổi, cân nặng, bệnh đái tháo đường và thói quen hút thuốc lá.

Tuy nhiên, chưa thể kết luận trà có các tác dụng như vậy.  Các yếu tố khác của lối sống có thể ảnh hưởng như chế độ dinh dưỡng. Tuy nhiên theo lý thuyết thì trà có một số lợi ích. Trà chứa một số hóa chất thực vật mà có thể chống viêm và bảo vệ tế bào khỏi tổn thương.

Cuộc sống hiện đại không cho phép chúng ta duy trì thói quen tập thể dục thể thao mỗi ngày. Thế nhưng bạn có thể không cần phải đến phòng tập hay công viên mà vẫn rèn luyện thể lực để kiểm soát mức glucose máu. Sau đây là 7 bài tập đơn giản dành cho người bệnh đái tháo đường, bạn có thể thực hành ngay tại công sở.

 

   1. Nhón gót chân

Nhón gót chân khỏi mặt đất và giữ thăng bằng trên các ngón chân trong 10 giây, sau đó từ từ hạ bàn chân về như cũ. Thực hiện 5 – 10 lần. Đây là động tác rất đơn giản, bạn có thể thực hiện ở hầu hết mọi nơi.

   2. Nâng cẳng chân

Ngồi thẳng lưng tại bàn làm việc, từ từ nâng 1 bên chân đến khi cẳng chân của bạn song song so với mặt đất. Giữ nguyên tư thế trong vài giây, sau đó hạ chân về vị trí ban đầu. Tiếp tục thực hiện với chân còn lại. Mỗi lần tập từ 10 – 15 lần mỗi bên.

   3. Leo cầu thang

Nếu thực hiện điều độ, leo cầu thang rất tốt cho người bệnh đái tháo đường. Leo cầu thang không chỉ dành cho người làm việc ở tầng thấp. Trường hợp công ty bạn ở tầng 15 – 20, bạn vẫn có thể đi bộ lên lầu 2 – 3 trước khi bấm thang máy đi tiếp. Bài tập leo cầu thang có thể thực hành mỗi ngày và khi sẵn sàng, bạn nên tăng dần cường độ bằng cách đi bộ nhiều lầu hơn

   4. Hóp bụng

Hãy hít sâu, hóp cơ bụng và giữ nguyên trong vài giây, sau đó từ từ thở ra bằng mũi và thả lỏng cơ bụng. Thực hiện liên tục 10 – 15 lần. Bạn cũng có thể áp dụng bài tập này cho phần cơ mông.

   5. Thể lực cho đôi tay

Nếu bạn đang là nhân viên văn phòng và bị mắc bệnh đái tháo đường, thời gian ra ngoài bị hạn chế, bạn vẫn có thể tận dụng các vật dụng ngay trên bàn làm việc, để tập thể lực và nhóm cơ cho đôi tay của mình.

Với phần đôi bàn tay, hai bàn tay nắm lấy nhau như thể bạn đang tự bắt tay chính mình. Điều chỉnh tư thế để 1 ngón cái hướng xuống sàn, 1 ngón cái hướng lên trần nhà. Sau đó cố gắng kéo thật mạnh 2 tay về 2 phía và chịu áp lực trong khoảng 10 giây. Từ từ thả tay ra và lặp lại động tác từ 10 – 12 lần.

Với những ai đang muốn phát triển cơ tay 1 chút, hãy chọn một vật dụng tương đối nặng như chai nước, hộp đựng bút…để thay thế tạ tay trong bài tập này. Bạn ngồi thẳng lưng tại bàn làm việc, từ từ co cánh tay để đưa vật nặng đến ngang tầm ngực. Giữ nguyên tư thế trong 5 giây rồi từ từ hạ tay về chỗ cũ. Thực hiện 10 – 12 lần cho mỗi cánh tay. Chú ý giữ nguyên cánh tay trong suốt bài tập.

   6. Giãn cơ vai

Ngồi thẳng lưng trên ghế, sau đó từ từ nghiêng đầu về một bên vai. Giang tay về cùng hướng với đầu để tạo một lực kéo nhẹ lên vai. Giữ nguyên tư thế trong 10 giây và trở về vị trí ban đầu. Tiếp tục thực hiện giống như vậy với bên vai còn lại.

   7. Bài tập cổ

Bài tập cổ rất hữu ích cho nhân viên văn phòng, vốn thường xuyên ngồi lâu trước máy vi tính. Đầu tiên, chậm rãi nghiêng đầu về trước và ngả đầu về phía sau. Tiếp đến, lần lượt ngả đầu sang trái và sang phải. Cuối cùng, quay đầu chậm rãi sang trái và sang phải 6-8 lần. Đặc biệt, người bệnh đái tháo đường không nên xoay đầu nhanh và liên tục vì rất dễ gây tổn thương khớp cổ.

Vận động thể lực là thói quen tốt, nâng cao sức khỏe cho tất cả mọi người. Điều này lại càng quan trọng hơn với người bệnh đái tháo đường trên hành trình giảm cân, kiểm soát mức glucose máu, và sống vui khỏe, lạc quan.

Sau đây là 7 lưu ý giúp người bệnh đái tháo đường để có thể tập luyện thể lực hiệu quả.

 

  • Hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu.

  Bạn cần có sự tư vấn từ bác sĩ để chọn cho mình bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe, các biến chứng (nếu có), các thuốc hạ đường huyết đang dùng, và điều    kiện thời tiết tại địa phương.

  • Khởi động và thư giãn

  Dành ra 5 – 10 phút để khởi động làm nóng cơ thể, giúp cơ thể dần làm quen với cường độ tập luyện, điều chỉnh nhịp thở, nhịp tim và huyết áp… trước khi bắt đầu bài tập chính.

  • Không để bị mất nước

  Trung bình, mỗi tiếng rèn luyện thể lực sẽ khiến cơ thể bạn mất 1.5 lít nước, vậy nên hãy tuân thủ những khuyến cáo sau đây:

  Trước khi tập: uống ít nhất 500 ml nước trong vòng 1 tiếng.

  Trong khi tập: uống 150 ml nước mỗi 15-20 phút

  Sau khi tập: tiếp tục uống khoảng 500 ml nước.

  • Cẩn thận với thời tiết nóng bức

  Việt Nam là nước nhiệt đới với nhiệt độ trung bình khoảng 27 độ C, và có rất nhiều ngày nắng nóng trong năm. Để tập an toàn, người bệnh đái tháo đường cần tuân thủ những lời khuyên:

  1. Chọn thời điểm mát mẻ trong ngày để tập luyện (sáng sớm hoặc chiều)
  2. Mặc quần áo thoáng mát, màu sáng, phù hợp cho việc vận động
  3. Tránh vận động cường độ cao khi thời tiết nóng bức
  4. Uống đủ nước, nhưng tránh các loại thức uống có cồn.
  • Lắng nghe cơ thể

  Cơ thể mỗi người sẽ có cách thích ứng riêng với cường độ tập luyện. Trong quá trình tập, nếu bạn cảm thấy quá sức thì hãy dừng lại một chút và lắng nghe cơ thể mình.

  • Kiểm tra đường huyết thường xuyên

  Trước và sau khi tập, bạn nên kiểm tra và ghi lại chỉ số đường huyết của mình. Nếu bạn tập với cường độ từ một giờ đồng hồ trở lên, hãy nghỉ vài phút giữa buổi để nạp năng lượng và đo glucose huyết.

  Mang theo đường, kẹo, trái cây hay nước ép để nạp năng lượng, đề phòng tình trạng hạ glucose huyết trong khi tập.

  • Hãy tìm bạn đồng hành để cùng tập luyện

Bất cứ ai có chung sở thích tập luyện đều có thể là đồng đội của bạn: láng giềng, người thân, hoặc người nào đó nắm rõ bệnh tình của bạn để hỗ trợ khi cần thiết.

Nếu trong gia đình có người thân mắc bệnh đái tháo đường, các bạn nên đặc biệt lưu ý đến thực đơn trong ngày chuẩn bị cho họ. Chế độ ăn cần đảm bảo dinh dưỡng và hạn chế tối đa lượng đường trong khẩu phần ăn mỗi ngày.

 Bệnh viên Nội tiết Trung ương xin đưa thực đơn tham khảo một ngày cho người thân bị đái tháo đường.

  • Bữa sáng: Một tô phở gà vừa phải: Bánh phở 70g, 30g thịt gà, 30g giá đỗ
    * Bữa phụ sáng: 140ml sữa loại dành cho người bị tiểu đường
  •  Bữa trưa:
    - 1 chén cơm
    - Thịt sốt: 50g
    - Đậu phụ: 1 bìa 100g
    - Cà chua: 40g
    - Su hào luộc: 200g
    - Canh cải: 30g
    - Dầu TV: 5G
  • Bữa tối
    - Một chén cơm
    - Thịt lợn kho: 80g
    - Lạc rang: 20g
    - Su su luộc: 200g
    - Canh chua
    - Dầu TV: 1g
    - 3 trái táo ta nhỏ
    * Bữa phụ trước khi đi ngủ: 230ml sữa dành cho người bị tiểu đường.
    Trân trọng cám ơn!

Với những người mắc các bệnh về tuyến giáp như suy tuyến giáp, u tuyến giáp, rối loạn tuyến giáp, hay ung thư tuyến giáp... thường mất nhiều thời gian điều trị để cân bằng lại hormone giúp tuyến giáp hoạt động tốt nhất. Tuy nhiên, chính chế độ dinh dưỡng hàng ngày cũng có thể hỗ trợ không nhỏ tới quá trình điều trị bệnh để giúp cơ thể nhanh phục hồi và duy trì sức khỏe tuyến giáp ở thể trạng tốt nhất. Do đó, hãy tìm hiểu kỹ những loại thực phẩm nên và không nên ăn khi mắc bệnh về tuyến giáp để thúc đẩy quá trình điều trị đạt hiệu quả sớm hơn.

Nên ăn:

  • Thực phẩm giàu i-ốt:
    Tuyến giáp cần i-ốt để sản sinh ra các hormone cần thiết. Nếu muốn tìm đến nguồn thực phẩm giàu i-ốt tự nhiên thì hãy lựa chọn tảo biển, cá biển, cua, ghẹ... hoặc các thực phẩm có tăng cường i-ốt như muối i-ốt và bổ sung thường xuyên để cơ thể không thiếu hụt i-ốt bạn nhé.

 

  • Rau lá xanh:
    Rau bina, rau diếp, cải xoăn... đều là những loại rau lá xanh chứa nguồn magie và khoáng chất dồi dào. Thường xuyên ăn rau lá xanh không chỉ hỗ trợ hoạt động của tuyến giáp mà còn giảm bớt tình trạng mệt mỏi, chuột rút cơ và thay đổi nhịp tim của cơ thể.

 

  • Các loại hạt
    Hạt điều, hạnh nhân, hạt bí... cũng là một nguồn thực phẩm tuyệt vời giàu sắt và magie nên rất tốt cho tuyến giáp. Không những thế, các loại hạt còn cung cấp cho cơ thể một nguồn vitamin E và B giúp tuyến giáp hoạt động trơn tru hơn.

Hạn chế ăn:

  • Các sản phẩm từ đậu nành
    Một số hợp chất được tìm thấy trong các sản phẩm từ đậu nành như sữa đậu nành, đậu phụ... có thể gây cản trở khả năng tạo ra hormone của tuyến giáp. Bởi lẽ, đậu nành có thể làm giảm khả năng hấp thu i-ốt vào cơ thể. Do đó, nếu mắc bệnh về mất cân bằng hormone hay rối loạn tuyến giáp thì bạn không nên ăn đậu nành hoặc đậu phụ hàng ngày và kéo dài, có thể dùng thay đổi trong tuần với số lượng hợp lý hoặc đi tư vấn dinh dưỡng để có thông tin chính xác.

 

  • Đồ ăn từ nội tạng động vật
    Thận, tim, hoặc gan đều là những cơ quan nội tạng có chứa nhiều axit lipoic, một axit béo có thể làm gián đoạn quá trình hoạt động của tuyến giáp nếu bạn tiêu thụ quá nhiều. Thậm chí, axit lipoic còn có thể tương tác với thuốc điều trị tuyến giáp mà bạn đang sử dụng, nên bạn cần trao đổi với bác sĩ để biết thông tin đầy đủ.

 

  • Thực phẩm chứa gluten
    Gluten thường được tìm thấy trong lúa mì, lúa mạch... nó sẽ có hại khi bạn được chẩn đoán mắc bệnh celiac. Bởi gluten có thể gây tổn thương đường tiêu hóa của người mắc bệnh celiac. Bên cạnh đó, nó còn gây ra vô số vấn đề nghiêm trọng và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tuyến giáp, từ đó gây ra bệnh Hashimoto (viêm tuyến giáp) và bệnh Graves (cường giáp). Hãy đi tư vấn dinh dưỡng để biết các thực phẩm nào chứa gluten.

 

  • Chất xơ và đường
    Cho dù chất xơ rất tốt cho hệ tiêu hóa thì bạn cũng không nên ăn quá thường xuyên vì nó có thể ngăn cản sự hấp thu của thuốc vào cơ thể. Do đó, người bệnh nên ăn đủ chất xơ hàng ngày theo khuyến nghị của chuyên gia dinh dưỡng.
    Mặt khác, đường và các chất tạo ngọt cũng có thể gây suy giảm chức năng tuyến giáp. Bởi nó ảnh hưởng trực tiếp tới việc chuyển hóa đường thành năng lượng, từ đó gây tăng cân và hạn chế hoạt động của tuyến giáp. Ngoài ra, nếu sử dụng quá nhiều đường và chất tạo ngọt có thể gây thừa cân, rối loạn chuyển hóa đường, cũng như các rối loạn chuyển hóa khác. Do đó, cần phải tư vấn dinh dưỡng để biết lượng đường và chất xơ phù hợp nhất cho mỗi người bệnh.
 

 

Một nhóm các nhà nghiên cứu đã thấy rằng việc kiểm soát mạnh glucose máu để đạt được mục tiêu glucose máu thấp ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2 có thể làm tăng nguy cơ tử vong.

Trong khi xem xét số liệu hàng ngày từ hơn 300.000 người ở nước Anh, được thu thập từ năm 2004 đến 2015, các nhà nghiên cứu đã thấy rằng mức thấp hơn của HbA1C – liên quan đến việc kiểm soát tốt glucose máu, đã kết hợp với tăng nguy cơ tử vong, so với mức HbA1C vừa phải, đặc biệt trùng hợp với việc điều trị tích cực mà có thể đã gây ra hạ đường huyết.

Nhà nghiên cứu Craig Currie từ Trường Đại học Y Khoa Cardiff đã nói: Các hướng dẫn điều trị khuyến cáo chung chiến lược điều trị nhằm đạt được mức thấp của việc kiểm soát glucose nhằm làm giảm các biến chứng mạch máu lớn như bệnh động mạch vành và đột quỵ. Ngược lại với sự tin tưởng này, kết quả tìm thấy của chúng tôi chỉ ra một cách thuyết phục rằng có sự kết hợp với tăng nguy cơ tử vong và điều này cần xem xét, cân nhắc để kiểm soát tốt glucose hoặc mức thấp của HbA1C.”

Kết quả của nghiên cứu đã gợi ý rằng cả các nghiên cứu ngẫu nhiên hay nghiên cứu quan sát đều đã cho thấy sự kết hợp giữa mức kiểm soát glucose máu và các kết cục không mong đợi mà không có bất kỳ sự giải thích nào về lý do tại sao. Do vậy, mục tiêu tối ưu của kiểm soát glucose máu ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2 vẫn còn chưa chắc chắn.

Mặt khác, nguy cơ tử vong liên quan đến việc kiểm soát glucose máu còn liên quan đến loại thuốc điều trị ĐTĐ. Mối liên quan chủ yếu mà tăng nguy cơ tử vong ở những người ĐTĐ typ 2 kiểm soát tốt glucose, được điều trị với insulin và những thuốc giảm glucose máu khác mà gây ra hạ đường huyết.

Currie nói: “Hàng loạt vấn đề được đặt ra về sự an toàn của một số thuốc hạ glucose máu, với những bằng chứng khoa học và những ý kiến đối lập chưa được quan tâm nhiều”.

Nghiên cứu này một lần nữa tái khẳng định sự cần thiết phải cá nhân hóa mục tiêu glucose máu, trong đó các biến chứng về tim mạch là tiêu chí cần thiết để xem xét.

               Theo Tạp chí Journal Diabetes, Obesity and Metabolism, ngày 16/11/2017.

Chat với dr Dương